NL-La mélanine
Melanine
Melanine is een complex soort pigment dat bij de mens verantwoordelijk is voor de pigmentatie van ons haar, onze huid en onze ogen.
Hoewel melanine over het algemeen als één enkel pigment wordt beschouwd, zijn er twee soorten melanine die bijdragen tot pigmentatie.
- Eumelanine: dit pigment wordt geassocieerd met donkere tinten, zoals bruin en zwart.
- Pheomelanine: dit pigment wordt geassocieerd met wisselende tinten, zoals rood en geel.
Een derde soort melanine, neuromelanine genaamd, komt voor in de menselijke hersenen en geeft pigment aan de structuren in dit gebied.
De melanineproductie begint in grote cellen, melanocyten genaamd, die overal in het lichaam te vinden zijn. Deze melanocyten zijn verantwoordelijk voor de productie van organellen die melanosomen worden genoemd.
Melanosomen zijn de plaats waar eumelanine en pheomelanine worden vervaardigd, die vervolgens worden verdeeld over verschillende cellen, zoals keratinocyten (huidcellen).
Het natuurlijke melaninegehalte wordt hoofdzakelijk bepaald door de genetica en is in het algemeen bepalend voor de haar-, huid- en oogkleur.
Er zijn echter andere factoren die de melanineproductie kunnen beïnvloeden, zoals:
- blootstelling aan UV-licht
- ontsteking
- hormonen
- leeftijd
- huidpigmentatiestoornissen
Hoewel het waar is dat de melanineproduktie in de huid door het bruinen kan worden verhoogd, is het belangrijk om de biologische functie van melanine in gedachten te houden en waarom bruinen gevaarlijk kan zijn.
Tijdens blootstelling aan de zon dringen de schadelijke UV-stralen van de zon de huid binnen en beginnen het DNA van de huidcellen te beschadigen.
Als reactie op deze cellulaire schade probeert het lichaam meer melanine te produceren om de cellen te beschermen. Deze toename van de melanineproductie is wat de “bruine kleur” op de huid veroorzaakt.
Zodra de huid echter begint te bruinen, wijst dit erop dat er reeds cellulaire schade is opgetreden.
De hoeveelheid melanine die door het bruinen wordt geproduceerd – door de zon of door andere UV-blootstelling – is niet voldoende om de huidcellen tegen verdere beschadiging te beschermen. Na verloop van tijd kan deze cellulaire schade mogelijk leiden tot huidkanker.
Melanine zorgt niet alleen voor pigmentatie bij mens en dier, maar speelt ook een belangrijke biologische rol bij de bescherming tegen zonneschade
Melanine helpt de cellen van de opperhuid, of buitenste laag van de huid, te beschermen tegen UV-straling. Deze bescherming geldt voor alle vormen van UV-licht (UVC, UVB en UVA) en ook voor blauw licht. Het doet dit door UV-licht te absorberen voordat het het gevoelige DNA van de huidcellen kan beschadigen.
Melanine vertoont ook anti-oxidantwerking door het wegvangen van reactieve zuurstofspecies die door UV-lichtschade worden geproduceerd. Zonder tussenkomst van beschermende verbindingen zoals antioxidanten dragen deze soorten bij tot oxidatieve stress, die aanzienlijke celschade veroorzaakt.
Ondanks de vele variaties in de menselijke huid-, haar- en oogkleur, hebben bijna alle mensen ongeveer hetzelfde aantal melanocyten.
Mensen met een donkere huidskleur hebben echter meer, grotere en meer gepigmenteerde melanosomen dan mensen met een lichtere huidskleur.
Interessant is dat deze melanosomen ook specifieke distributiepatronen blijken te vertonen op basis van huidskleur. Al deze verschillen dragen bij tot de grote verscheidenheid aan huidskleuren en -tinten bij de mens.
Genetica bepaalt meestal de hoeveelheid melanine in je haar, huid en ogen. Maar twee aandoeningen kunnen zich voordoen wanneer je lichaam een tekort aan melanine heeft:
Vitiligo is een auto-immuunziekte die optreedt wanneer het lichaam niet voldoende melanocyten aanmaakt. Dit veroorzaakt een gebrek aan pigment dat kan verschijnen als witte vlekken op de huid of het haar. Vitiligo treft tussen 1 en 2% van de mensen wereldwijd.
Albinisme is een zeldzame genetische aandoening die optreedt wanneer het lichaam niet genoeg melanine aanmaakt. Dit kan het gevolg zijn van een verminderd aantal melanocyten of een verminderde productie van melanine door de melanosomen. Er zijn verschillende vormen van albinisme, maar bij de meeste is er sprake van een matig tot ernstig gebrek aan pigment in de huid, het haar en de ogen.